Oplossingen voor netcongestie in de toekomst: Morris en het monster – deel 7

Samen met onze fictieve ondernemer Morris bespraken we de afgelopen tijd allerlei oplossingen voor netcongestie. Van het beter benutten van de bestaande capaciteit en samenwerken met collega-ondernemers tot de realisatie van zakelijke zonnepanelen en zakelijke batterijen voor energieopslag. En van het implementeren van een energiemanagementsysteem tot het besparen van energie: zo’n beetje alles kwam langs! 

Maar, vraagt Morris zich nu af: “Als ik al deze oplossingen toe ga passen, ben ik dan helemaal uit de brand?”. Waarom stel je altijd van die lastige vragen, Morris?

Laten we een lang verhaal kort maken: ja en nee. Als je al deze oplossingen toepast, kun je in ieder geval verder. Je hebt gedaan wat binnen je macht ligt, maar uiteindelijk zullen de netbeheerders in Nederland netcongestie definitief moeten oplossen.

Bovendien hoef je natuurlijk niet álle oplossingen toe te passen om je bedrijf te verduurzamen of te laten groeien. Wat je wel doet, verschilt per ondernemer. Simpel voorbeeld: als je je tl-buizen nog niet vervangen hebt voor led-verlichting, dan sla je een grote slag op het onderwerp energiebesparing. Heb je al led-verlichting, dan moet je op zoek naar andere oplossingen.

Dus heb je last van netcongestie, dan is de oplossing altijd maatwerk. We hebben je laten zien dat er veel mogelijkheden zijn, zeker als je oplossingen kunt combineren. Ben je daarna voor altijd uit de brand? Dat waarschijnlijk niet. De energietransitie is nog niet voorbij, en er gaan nieuwe uitdagingen op ons afkomen.

“Maar hoe ziet de toekomst er dan uit?”, gaat Morris verder. Die glazen bol hebben we nog steeds niet. Maar we hebben natuurlijk genoeg kennis in huis om iets zinnigs te zeggen over oplossingen voor netcongestie in de toekomst. Lees je mee?

Tijdgebonden contracten

Netcongestie heeft alles te maken met pieken in het verbruik. Maar buiten die piekmomenten is er vaak meer dan genoeg ruimte voor extra verbruik of teruglevering. Met tijdgebonden contracten kunnen bedrijven op bepaalde momenten extra elektriciteit gebruiken of terugleveren. Die momenten worden bepaald door en afgesproken met de netbeheerder. 

Netbeheerder Enexis heeft het principe van het tijdgebonden contract in een pilot getest. Inmiddels heeft de Autoriteit Consument & Markt groen licht gegeven voor zogenaamde non-firm ATO’s, waarmee tijdsgebonden contracten mogelijk worden. Vanaf 1 april 2025 mogen netbeheerders non-firm ATO’s aanbieden, en vanaf 1 april 2026 zijn ze zelfs verplicht om bedrijven er actief over te informeren.

Congestiemanagement

Hoewel congestiemanagement voor bedrijven sinds kort al wettelijk is toegestaan, is het toch meer een van de oplossingen voor netcongestie in de toekomst. Dat komt omdat het principe echt nog in de kinderschoenen staat, en er nog maar weinig bedrijven gebruik van maken.

Congestiemanagement is een tijdelijke maatregel voor bedrijven die 1 MW of meer gecontracteerd vermogen hebben. Netbeheerders gaan in dat geval meer capaciteit onder bedrijven verdelen dan eigenlijk mogelijk is. Dat gaat vaak goed, behalve op piekmomenten. Als er een piekmoment verwacht wordt, kan een bedrijf een vergoeding krijgen als ze op die momenten vrijwillig minder elektriciteit verbruiken. 

“Geld krijgen om geen elektriciteit te verbruiken?! Als mijn processen dat toelaten, heb ik daar zéker oren naar!”. Die Morris toch, altijd eurotekens in z’n ogen…

Energiehub

In een energiehub ga je samen met bedrijven in de buurt de opwek en het verbruik van elektriciteit optimaliseren. “Eigenlijk een beetje zoals mijn laadplein?”, vraagt Morris. Zijn zakelijke laadplein wordt tegen een vergoeding namelijk ook gebruikt voor de voertuigen van ondernemers in de buurt. 

En inderdaad: een energiehub is hier wel mee te vergelijken. Je maakt in overleg met je netbeheerder afspraken over het lokaal opwekken, opslaan en verbruiken van elektriciteit. Op dit moment zijn er verschillende pilots om te ontdekken wat er allemaal komt kijken bij een energiehub.

Groepscontract

We hadden het eerder al over de non-firm ATO als alternatieve transportovereenkomst. Ook het principe van de groeps-ATO is hier een voorbeeld van. Je vraagt in dat geval met een groep bedrijven een aansluiting met een bepaald vermogen aan, en verdeelt dit vermogen naar eigen inzicht onder de groepsleden.

Het idee is dat het verbruik binnen de aansluiting veel makkelijker geoptimaliseerd kan worden: als het ene bedrijf een piek heeft, kan de ander zijn verbruik terugschroeven, en andersom. Hierdoor heb je als groep bedrijven gemiddeld een minder grote aansluiting nodig, die bovendien efficiënter gebruikt wordt. Als bedrijf ben je dan minder geld kwijt aan het reserveren van transportcapaciteit. En de netbeheerder is blij dat de aansluiting beter gebruikt wordt. 

De ACM heeft op dit moment nog geen toestemming gegeven voor groeps-ATO’s, maar we verwachten dat dit in de nabije toekomst wel gaat gebeuren. Dus zeker eentje voor in de lijst met oplossingen voor netcongestie in de toekomst.

Alternatieve energiedragers

De wereld van energiedragers is breder dan diesel, gas, zonnepanelen en windmolens. Alternatieve energiedragers, zoals bijvoorbeeld biogas en waterstof, zijn volop in ontwikkeling en spelen in de toekomst mogelijk een rol in de energietransitie. 

Maar zover is het nu nog niet. Sterker nog, op dit moment is er nog geen alternatieve energiedrager die serieus concurreert met de gevestigde energiedragers. Dat komt onder andere doordat de kosten nog te hoog zijn of de benodigde infrastructuur nog niet bestaat. Ook op het gebied van wet- en regelgeving is er in veel gevallen nog genoeg werk te doen.

Dat wil niet zeggen dat deze alternatieve energiedragers geen kans van slagen hebben. Een jaar of 20 geleden had waarschijnlijk niemand bedacht dat zonnepanelen zó populair en goedkoop zouden worden. Waterstof heeft bijvoorbeeld veel potentie om op grote schaal Volgens mij klopt hij zo. lokaal energie op te slaan. Als de prijs daalt en ook andere uitdagingen zijn overwonnen, kan waterstof zomaar een belangrijke rol spelen in de energietransitie.

“Ik ken iemand die in een waterstofauto rijdt”, vertelt Morris. “Mooie techniek, en we hebben er een tijdje over gekletst. Hij vertelde dat hij per 100 kilometer ongeveer 18 euro kwijt was aan brandstof, volgens mij. Dan tank ik toch een stuk goedkoper met mijn elektrische auto!”

Op dit moment zijn veel alternatieve energiedragers inderdaad nog te duur, te schaars of te onhandig. Maar dat neemt niet weg dat ze veel potentie laten zien! Daarom is het als bedrijfseigenaar interessant om nú al te onderzoeken of en hoe alternatieve energiedragers in jouw bedrijf een rol kunnen spelen. 

Een lang verhaal kort: een hoopvolle toekomst

In de afgelopen 7 artikelen heb je samen met Morris van alles gelezen over oplossingen voor netcongestie. Van het beter benutten van je bestaande capaciteit of het toepassen van energieopslag tot het implementeren van een energiemanagementsysteem of een passende zonnestroominstallatie: er zijn allerlei mogelijkheden. En ook de oplossingen voor netcongestie in de toekomst zien er zeker niet verkeerd uit!

Neemt niet weg dat je door de bomen het bos misschien niet meer ziet, en dat is ook niet zo gek. Maar je bent op de goede weg! Door je te laten informeren over praktische oplossingen voor netcongestie is er vaak meer mogelijk dan je denkt.

“En zo is netcongestie straks netconWEGstie”, lacht Morris. 

Of netconfoetsie, als we dan toch slechte grappen gaan maken. 

We zullen ‘m nog gaan missen, die Morris…