Negatieve stroomprijzen: een terugblik en de toekomstverwachtingen

In 2023 beleefden we iets ongewoons: stroom verbruiken leverde geld op. Het fenomeen dat negatieve stroomprijzen wordt genoemd, komt steeds vaker voor. In dit artikel blikken we terug op de gebeurtenissen tot nu toe. Daarnaast kijken we vooruit naar wat we kunnen verwachten met betrekking tot negatieve stroomprijzen.

Zomer van records

Het jaar 2023 gaat de geschiedenis in als een periode waarin het ene na het andere record op het gebied van een negatieve stroomprijs. In juli alleen al was de stroomprijs in totaal 65 uur negatief, soms zelfs 15 uur lang achter elkaar. 

Een opvallende dag was zondag 2 juli 2023. Het energietarief zakte toen naar een ongekend dieptepunt van € -0,50 per kWh. Dit was een van de dagen met 15 opeenvolgende uren met negatieve prijzen. Nog nooit eerder was de prijs zo lang achter elkaar negatief. Het vorige record was op 13 april 2020, namelijk 13 uur.

De duur van deze prijzen was niet het enige record op 2 juli. De energieprijs bleef toen niet één, maar drie uur op € -500 per megawattuur hangen. En voor het eerst ooit was er zelfs een negatief tariefuur tussen 18:00 en 19:00 uur in de avond.

Toenemende frequentie van negatieve stroomprijzen

Negatieve prijzen komen steeds vaker voor. In 2023 zijn er tot nu toe al meer dan 190 negatieve uren gemeten op de EPEX day-ahead markt. Op de onbalansmarkt is zelfs een indrukwekkende 1.110 uur aan negatieve stroomprijzen gemeten.

Om een beter beeld te krijgen wat er de afgelopen tijd is gebeurd, hebben we enkele interessante feiten op een rijtje gezet: 

• In mei was de stroomprijs in totaal 50 uur lang negatief. 
• Op Pinksterzondag was er niet alleen in Nederland, maar bijna in heel Noordwest-Europa sprake van een negatieve prijs.
• De lente is het seizoen waarin de prijs het vaakst negatief is.
• In 2023 zijn er ook op doordeweekse dagen regelmatig negatieve stroomprijzen. Dit is een verschuiving ten opzichte van voorgaande jaren. Toen kwamen deze prijzen af en toe voor, maar alleen in de weekenden of op feestdagen. 
• Tot nu toe is er nog nooit een negatieve stroomprijs waargenomen tussen 19:00 en 00:00 uur.

Ontwikkeling van negatieve stroomprijzen

Negatieve stroomprijzen ontstaan als er meer aanbod van energie is dan vraag. Hierdoor kunnen energieproducenten hun energie niet kwijt en zakken de prijzen. Dit kan resulteren in prijzen onder de nul en dan word je betaald voor de energie die je verbruikt.

De groei van energieopslagsystemen, zoals batterijen, en een toenemende vraag naar energie dragen bij aan de verschijning van negatieve stroomprijzen. Maar de groei van duurzame energiebronnen stijgt nog sneller dan de vraag. 

Dit jaar wordt een toename van het geïnstalleerde vermogen van ongeveer 25% verwacht. Hiermee kan er dus nóg meer energie worden opgewekt. Dit betekent dat er ook steeds meer uren met negatieve stroomprijzen zullen ontstaan. 

De groei van duurzame energie

In Nederland heeft de duurzame energieproductie in juli van 2023 een groei van 21% doorgemaakt ten opzichte van vorig jaar. Het aandeel duurzame energie groeide aanzienlijk, van 46% naar 60%. Windenergie speelde een cruciale rol in deze groei, mede dankzij gunstige windomstandigheden en een groter aantal windmolens.

De toenemende groei van zonne- en windenergie zal de aankomende jaren aanhouden en leiden tot een toenemende volatiliteit. Dit betekent dat de energiemarkt nog instabieler zal worden. 

De toekomst van negatieve stroomprijzen

Het aantal uren waarbij de stroomprijs negatief is, zal naar verwachting blijven stijgen. Dit komt doordat de uitbreiding van windmolens en zonnestroominstallaties onverstoord doorgaat. 

Tegen 2026 beslaan negatieve prijzen naar schatting 9-10% van alle uren. Dit komt vooral tijdens de piekuren voor, vanwege overvloedige zonne-energieproductie. Tijdens de daluren is het te wijten aan windenergie en een verminderde vraag. Dit leidt tot grotere tariefschommelingen op de EPEX-markten en de onbalansmarkt. 

Gelukkig kan de groeiende populariteit van energieopslag helpen om het aantal uren met negatieve tarieven te verminderen door overtollige hernieuwbare energie op te slaan en te gebruiken wanneer nodig is. 

Zakelijk energiecontract

Negatieve stroomprijzen komen dus steeds vaker voor. Maar wat betekent dit voor ondernemers? Energieopslag is een van de manieren om slim in te spelen wanneer de stroomprijs negatief is. Wil je meer weten hierover? Download dan nu het gratis e-book!